ίγο πριν το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, με την ήττα της Γερμανίας να θεωρείται πλέον δεδομένη, πολλοί στρατιώτες των Ναζί λιποτακτούν, καθώς δεν θέλουν να σκοτωθούν σε κάποια από τις τελευταίες μάχες. Eνας απ’ αυτούς είναι και ο νεαρός Γερμανός στρατιώτης Willi Herold, ο οποίος, δύο εβδομάδες πριν το τέλος του πολέμου, το μόνο που θέλει είναι να καταφέρει να παραμείνει ζωντανός και όχι να επιστρέψει στη διμοιρία του και να πολεμήσει με τους συμπολεμιστές του. Ενώ, όμως, τρέχει να διαφύγει, βρίσκει, μέσα στο εγκαταλειμμένο αυτοκίνητο ενός αξιωματικού, μια βαλίτσα με το παλτό, τη στολή και ένα ζευγάρι παπούτσια κάποιου λοχαγού. Σε μια ύστατη προσπάθειά του να ζεσταθεί, φοράει τη στολή και το παλτό του λοχαγού και, ως δια μαγείας, μεταμορφώνεται στον απόλυτο σωσία του λοχαγού, όχι μόνο εμφανισιακά, αλλά και ως προς την τερατώδη προσωπικότητά του.
- Γράφει ο Παναγιώτης Πυλαρινός από το Cinemafiles
Είκοσι έξι χρόνια πριν το περίφημο πείραμα της φυλακής στο Στάνφορντ , το οποίο αποκάλυψε πόσο γρήγορα οι μορφές της εξουσίας μπορούν να καταρρεύσουν το ηθικό πλαίσιο των ατόμων, υπήρξε ο Willi Herold, ένας απελπισμένος Γερμανός δεκανέας στο τέλος του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου, ο οποίος βρίσκει κατά λάθος μια στολή Λοχαγού και μεταμορφώνεται από κυνηγημένο στρατιώτη σε τιμωρό. Ο σκηνοθέτης Robert Schwentke -ο οποίος ξαναγυρίζει ταινία στήν μητρική του γλώσσα μετά απο 15 ολόκληρα χρόνια , μετά απο μια μεγάλη βόλτα στα Χολυγουντιανά σαλόνια με τις ταινίες, Flightplan, Red, Allegiant, Insurgent και R.I.P.D. -διερευνά την ψυχοσύνθεση του Herold στις τελευταίες ημέρες του πολέμου στο δραματουργικό του Der Hauptmann (The Captain). Φωτογραφημένο ασπρόμαυρα στη χειμωνιάτικη ύπαιθρο του Görlitz της Γερμανίας, το όραμα του Schwentke για έναν άνθρωπο που θα ονομαζόταν μετά θάνατον ο εκτελεστής του Emsland είναι ψύχραιμο και, ενίοτε, σχεδόν στα όρια της παρωδίας.
Με βάση την αληθινή ιστορία του εγκληματία πολέμου Willi Herold (που παίζεται εδώ με αριστουργηματικό τρόπο από τον Max Hubacher) ο “Λοχαγός” αρχίζει με τον Herold λιποτάκτη και σε κατάσταση πανικού , ο οποίος καταφέρνει να αποφύγει τους εκτελεστές του , και μέσω τύχης σκοντάφτει πάνω στο εγκαταλελειμμένο αυτοκίνητο ενός λοχαγού της Luftwaffe και … την στολή του. Μπορεί αρχικά να φαίνεται οτι η προσπάθεια του Schwentke οδηγεί σε μια σφήνα μεταξύ των «χαοτικών κακών» και των «νόμιμων κακών» Ναζί σε σημεία της ταινίας , σαν να υποδηλώνει ότι μπορεί -κάπου- να υπάρχει , διαφορά. Το φινάλε του όμως να καταρρίπτει αυτή του την θέση. Αντ ‘αυτού, μας δίνεται μια γεύση εξουσίας , που ασκείται από έναν κακοποιό ο οποίος λυγίζει στο τέλος ντυμένος σαν ένας πρίγκιπας.
Και εάν τα ρούχα κάνουν τον άνθρωπο , σε αυτή την συγκεκριμένη περίπτωση κάνουν ένα τέρας , καθώς οι “στρατειώτες” προσκολλώνται στον Herold για να σχηματίσουν μια μοναδική task-force , όταν αυτός εφευρίσκει μια αποστολή κατ’ εντολή του ίδιου του Φύρερ , την οποία πρέπει να φέρει εις πέρας. Από τους “στρατιώτες” του Herold , ο Freytag (Milan Peschel) παρακολουθεί με τρόμο και βασανίζεται από τη σκληρότητα στήν οποία γίνεται μάρτυρας , ενω ο θλιβερός Kipinski (Frederick Lau, εξαιρετικός) παίρνει το μέρος του Herold -μέσα του γνωρίζει το μέγεθος της εξαπάτησης- βουτάει μέσα στήν παράνοια δείχνοντας την τάση του και το γούστο του για αυτή την βιαιότητα.
Παρά τον περιστασιακό “λόξυγκα” με ένα flash-back στο μέσον της ταινίας , το οποίο αφαιρεί την ένταση (έστω και λίγο) του φίλμ και μια υπερβολική εξάρτηση σε κάποια κλισέ ο “Λοχαγός” ταιριάζει άνετα σε ένα ψευδο-είδος που φαίνεται να επιστρέφει στη μόδα χάρη στο σημερινό πολιτικό κλίμα , το οποίο μπορεί να απεικονίζει την ατελείωτη σκληρότητα των φασιστών-σε-εξουσία καθώς χάνουν την δύναμή τους , τα κινηματογραφικά συναισθήματα του Schwentke όμως βρίσκονται πιο κοντά σε αυτά του Oliver Hirschbiegel στο Downfall και στην απεικόνισή του για ανθρώπους που πρέπει να προσκολληθούν σε μια δομή εξουσίας με τη δική τους λογική για κάποιο μέτρο ελέγχου.
Η αυστηρή ομορφιά της ασπρόμαυρης κινηματογράφησης του Florian Ballhaus δεν μπορεί να αποκρύψει την ασχήμια που ξεδιπλώνεται καθώς ο θάνατος παραμονεύει παντού καθώς ο Herold αρχίζει να πιστεύει τη δική του γοητευτική δημιουργία , ενω με τον δικό του και πολύ σκοτεινό τρόπο , ο “Λοχαγός” μπορεί να δουλεύει ως σάτιρα , αλλά , επίσης , προσκρούει σε κάτι ακόμα πιο ενοχλητικό για τα μέλη αυτής της φανατικής θρησκείας θανάτου: όταν είχαν μείνει από ανθρώπους για να σκοτώσουν , άρχισαν να σκοτώνουν ο ένας τον άλλον.
Η ετυμηγορία: Με βάση την αληθινή ιστορία του Εκτελεστή του Emsland, η ταινία ρίχνει ψύχραιμα και πειστικά (σε ασπρόμαυρο κάδρο) μια ματιά για την σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης και υπογραμμίζει πόσο λίγες και συγκεκριμένες τάσεις έχουν αλλάξει (?) πραγματικά. Μια βαθιά ανησυχητική ταινία , της οποίας το μέγεθος δείχνουν τα πανέξυπνα ζενέρικ του φινάλε!!