Κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας ο 34χρονος Ναπολέων Σουκατζίδης, κρητικός μικρασιατικής καταγωγής, αγωνιστής του λαϊκού κινήματος και κρατούμενος σε εξορίες και φυλακές από το 1936. Την περίοδο της φυλακής του στο Χαϊδάρι, εκτελούσε χρέη διερμηνέα του Γερμανού διοικητή του στρατοπέδου, Καρλ Φίσερ. Μπροστά από τα μάτια του περνούσε όλο το δράμα της γερμανικής αγριότητας στα κατοχικά χρόνια, με τον ίδιο συνεχώς μάρτυρα βασανιστηρίων, τραγικών περιστατικών και βαριάς ατμόσφαιρας στους θαλάμους με το πλήθος των συγκρατούμενων του. Πολλές ζωές, πολλές μικρές ιστορίες φόβου, φιλίας, συντροφικότητας, ελπίδας, ονειροπόλησης. Έξω από το στρατόπεδο, η μνηστή του Ναπολέοντα, Χαρά Λιουδάκη, με σθένος, καρτερία και βαθιά αγάπη στεκόταν δίπλα στον αρραβωνιαστικό της, έστω κι αν οι συναντήσεις τους ήταν για ελάχιστες στιγμές στα επισκεπτήρια, και πάντα υπό την επιτήρηση ενόπλων φρουρών.[/columnize]
Για τις ταινίες βασισμένες σε αληθινή ιστορία έχουμε αναφέρει ότι κάποιες φορές γίνεται απλά για να προσελκύσουν κόσμο και άλλες μπορεί να βγουν πραγματικά καλές ταινίες και Το Τελευταίο Σημείωμα είναι μια από αυτές που μόνο απαρατήρητες δεν μπορούν να περάσουν.
Φυσικά τα συμβάντα του 1944 είχαν προκαλέσει σάλο γενικά και συζητιούνται ακόμα και σήμερα με την σημειολογία σε κάποια σημεία να είναι εμφανής, με την ταινία να περιγράφει με ένταση και δυναμισμό τα γεγονότα, υπάρχουν όμως και τα “αλλά”.
Η ταινία ξεκινάει δυναμικά με μια πολύ καλή σκηνή, η οποία είναι εισαγωγική και βήμα βήμα χτίζει πάνω στα γεγονότα, αν και δυστυχώς σε κάποιες σκηνές είναι λίγο επίπεδη και χωρίς το συναίσθημα που θα περιμέναμε να έχει, πιο έντονα.
Το μοντάζ είναι κοφτερό, η σκηνοθεσία με τα μέσα που διαθέτει (μακάρι να πέσει χρήμα στο σινεμά, γιατί υπάρχουν πολύ ωραίες ιδέες), η πλοκή ωστόσο ενώ εξελίσσεται με ενδιαφέρον, κάπως “πέφτει” και γίνεται flat μέχρι να φτάσουμε στο εξαιρετικό τελευταίο ημίωρο.
Η πραγματική ιστορία προσφέρει αυτή τη λεπτή ισορροπία και τα ψυχολογικά όρια που τίθενται ειδικά έτσι όπως προσπαθεί να τα χειριστεί ο Παντελής Βούλγαρης, ωστόσο δυστυχώς πέφτει στην λούμπα της… ακαδημαϊκής προσέγγισης, με την έννοια ότι δεν δίνει αρκετό βάθος στους κεντρικούς χαρακτήρες και απλά παρουσιάζει τα γεγονότα.
Το Τελευταίο Σημείωμα ενώ προσπαθεί να μην πέσει στην παγίδα των σύγχρονων ταινιών, δημιουργώντας σκηνές με νεύρο και τσαγανό σε τακτά διαστήματα σημεία, υπάρχει υπερανάλυση και το “ξεχειλωμένο” σενάριο, τα οποία αποτελούν μια χαμένη ευκαιρία, για κάτι πολύ μεγάλο.
Δυστυχώς η παραγωγή (όχι μόνο τεχνικά) από ένα σημείο και μετά δείχνει αρκετά φτωχή και σε αυτό σίγουρα δεν φταίνε οι συντελεστές, μιας και τα τελευταία λεπτά της, μοιάζουν σαν παρένθεση μπροστα στο λίγο αμήχανο πρώτο μέρος που της στερεί το κάτι παραπάνω.
Γιατί στο τελευταίο κομμάτι της, ο σπουδαίος σκηνοθέτης καταφέρνει να δώσει ένα σερί από πολύ δυνατές σκηνές και γενικότερα να μας μεταφέρει καλύτερα από το προηγούμενο διάστημα, μεταφέροντας την συγκίνηση, την αγωνία των πρωταγωνιστών καθώς και όλα τα συναισθήματα σε εκείνους και τους (όποιους) οικείους τους.
Με οδηγό έναν πολύ καλό Ανδρέα Κωνσταντίνου (πραγματικά η καλύτερη ερμηνεία της ταινίας) και με τον Αντρέ Χένινγκ να έχει έναν αβανταδόρικο αλλά καλό ρόλο, η ταινία αρχίζει και ξετυλίγει τα γεγονότα αν και είναι ορατό πως λείπουν πράγματα δυστυχώς.
Τα πλάνα είναι τεχνικά, με επεξεργασία που σε βάζουν στο κλίμα (η πρώτη σκηνή είναι πραγματικά σοκαριστική), με το πρώτο μέρος να είναι στατικό αλλά το δεύτερο να αποζημιώνει σε πολύ μεγάλο βαθμό, με την ταινία “Το Τελευταίο Σημείωμα” να υστερεί σε κάποιες σημαντικές λεπτομέρειες, που θα μπορούσαν να κάνουν την διαφορά.
Οι αρετές που έχει η ταινία είναι αρκετές παρόλα αυτά, τα μηνύματα που θέλει να περάσει γίνονται κατανοητά και τα περνάει ενίοτε με ωραίο τρόπο, ωστόσο αν εστίαζε περισσότερο στους χαρακτήρες μέσα από τις καταστάσεις, θα μας έδινε μια ακόμα καλύτερη ταινία.
Το Ελληνικό σινεμά ναι μεν κάνει προσπαθειες γίνει πιο… Ευρωπαϊκό και έχει κάνει καλά βήματα, έχει αποκτήσει ένα συγκεκριμένο στυλ με διάφορες παραλλαγές, βγάζει αξιόλογες ταινίες, ωστόσο πρέπει να προσεχθούν διάφορα πράγματα που δεν θέλουν… κόπο, αλλά τρόπο.
Η ταινία είναι καλή με κάποια ψεγάδια, αλλά δεν μπορείς με τίποτα να μην παραδεχθείς ότι το Τελευταίο σημείωμα είναι μια ανά στιγμές δυναμική και άρτια δομημένη προσπάθεια, ωστόσο σου δίνει μια αίσθηση του ανολοκλήρωτου, παρόλο που ειδικά στο δεύτερο κομμάτι δεν μπορεί να μην σε αγγίξουν τα όσα γίνονται. Ωστόσο άλλο το τεχνικό κομμάτι της ταινίας, άλλο το συναισθηματικό.
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ: ***.5