“Now I am become Death, the destroyer of worlds …”
- Γράφει ο Γιάννης Παναγούλιας
Oι σοβιετικές μυστικές υπηρεσίες πληροφοριών, εν καιρώ πολέμου, είχαν την κωδική ονομασία για το Manhattan Project (το σχέδιο των ΗΠΑ για την κατασκευή της πρώτης ατομικής βόμβας), ως Enormoz. Ένας τρόπος για να αποδώσουν έτσι, με μια λέξη, ταυτότητα και δέος στο όλο εγχείρημα των Αμερικανών. Η νέα ταινία του Christopher Nolan, είναι το Enormoz της μέχρι τώρα καριέρας του.
Η πιο φιλόδοξα τολμηρή, μελέτη-αφηγηματική διαδικασία, που όταν το υποκείμενό της εκπληρώσει το στόχο, θα σαρώσει τη γιγαντιαία οθόνη με ένα εκατομμύριο θραύσματα τρόμου, ανθρώπινης ματαιοδοξίας, αλλά και τα γκρεμισμένα όνειρα του στοιχειωμένου εκείνου μυαλού που την εμπνεύστηκε.
Ο J Robert Oppenheimer, ο πατέρας της Ατομικής εποχής, στα χέρια του Nolan, συστήνεται ως μια από της πλέον αμφιλεγόμενες ιδιοφυίες της νεότερης ιστορίας. Παράλληλα, ο σκηνοθέτης, θα αδράξει της ευκαιρίας, θα μπει στο εργαστήριο μαζί με τον ήρωα του και εκεί θα πειραματιστεί εξίσου ακαταπόνητα. Η στιγμή του εντυπωσιακού prestige, εκεί κοντά στους τίτλους τέλους, θα μιλήσει για διαπιστώσεις που οδηγούν σε διττά συμπεράσματα για τους δημιουργούς και το απόφθεγμά τους στην ιστορία.
Πριν λίγα χρόνια ήταν η μαύρη τρύπα (Interstellar) και το έργο του Kip Stephen Thorne, τώρα είναι ό,τι πιο πλησίον του big bang. Η ενασχόληση του σκηνοθέτη με την επιστήμη καλά κρατεί. Η αλήθεια είναι πως, κανείς δεν θα μπορούσε να φέρει στην μεγάλη οθόνη και σε κλίμακα το συγκεκριμένο επίτευγμα από τον ίδιο τον Nolan και τους συνεργάτες του. Οπτικοποιεί τεχνηέντως, χωρίς να επιχειρεί να μετατρέψει το γεγονός (μόνο) σε ένα κόλπο δράσης ή εντυπωσιασμού. Ακολούθως, ο χρόνος που αγαπά τόσο να διαστρεβλώνει, περνά λιτός, λεπτό με λεπτό, μέσα από το μελαγχολικό γαλάζιο των ματιών του Oppenheimer (ο Cillian Murphy σε ρόλο που του αξίζει), απουσία δακρύβρεχτων λογυδρίων και διασπάται όπως το άτομο, σε πολλά κομμάτια. Εμβαθύνει στις μαθηματικές λεπτομέρειες. Δεν “κωλώνει” να αγκαλιάσει το σεξ και το γυμνό. Λειτουργεί για πρώτη φορά στοχαστικά και σε ταυτόχρονα πλάνα.
Χωρίς καμία οικονομία στο διάλογο, θα τρέξει με καταιγιστικό μοντάζ το κείμενο που εκπόνησε σε συνεργασία με τον αδελφό του (το σενάριο τους βασίζεται στο βραβευμένο με Πούλιτζερ βιβλίο «American Prometheus: The Triumph and Tragedy of J. Robert Oppenheimer»), προσδίδοντας την ίδια στιγμή στον ήρωα χαρακτηριστικά σύγχρονου μάρτυρα. Η δόξα και η προδοσία του House of Carts και των αυλικών του. Η εξιλέωση που ποτέ δεν θα έρθει. Η προσωπογραφία εκείνη που δεν διαχωρίζει τον άνθρωπο από τον επιστήμονα. Το τελευταίο μάλιστα, θα είναι η αχίλλειος που θα συμπαρασύρει τα συμπεράσματα σου για το OPPENHEIMER.
Βλέπεις, παρ’ όλη την τόλμη και τη φιλοδοξία του, το OPPENHEIMER, δεν λύνει ποτέ το πρόβλημα της δικής του αμβλύτητας. Γεμίζοντας το δράμα τόσο εκτενώς με το μαρτύριο του ήρωα στο δρόμο προς την δόξα, απέχει από σημαντικά σημεία της ιστορίας τόσο του ιδίου (δεν καταπιάνεται για παράδειγμα με το πλούσιο παρελθόν της οικογένειάς του ή με τον αντισημιτισμό που αντιμετώπισε ως αφομοιωμένος κοσμικός Αμερικανοεβραίος), όσο και του αντίκτυπου των όσων συνέβησαν σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι. Εκεί, παίρνει την απόφαση να κοιτάξει μακριά, να μείνει στις ΗΠΑ, μαζί με τον ήρωα αποσυνδεδεμένος από την τραγική πραγματικότητα.
Η εμμονή μάλιστα με το κυνήγι μαγισσών του μακαρθισμού (στο ρόλο του κυνηγού ένας οσκαρικός Robert Downey jr), κλέβει χρόνο από μία ενδοσκόπηση, απαραίτητη στον θεατή ώστε να κατανοήσει επαρκώς, τι ήταν εκείνο που πυροδότησε τελικά την βόμβα πρώτα στο μυαλό του Robert Oppenheimer και μετά πάνω από τα αθώα κεφάλια 200.000 αμάχων, σκορπώντας σε δευτερόλεπτα ανείπωτο θάνατο.
Εκεί όμως, που σίγουρα θα κερδίσει το χειροκρότημά σου, είναι στον τρόπο που δείχνει πώς η κυβερνώσα τάξη των ΗΠΑ δεν μπόρεσε ποτέ να συγχωρήσει τον Oppenheimer που τους έκανε άρχοντες του σύμπαντος. Δεν μπόρεσε να ανεχτεί να βρίσκεται στο χρέος αυτού του… φιλελεύθερου, ύποπτου για κομουνιστικές πεποιθήσεις, διανοούμενου. Ο Oppenheimer χάνεται έτσι, οδυνηρά, μέσα στην καλειδοσκοπική μάζα των ματαιοδοξιών ενός ολόκληρου έθνους: ο θυσιαστικός εκείνος ήρωας-φετίχ του συγκεκριμένου αμερικανικού αιώνα, μέσα από την ματιά ενός auteur που προσπαθεί να μείνει τολμηρά ανεξάρτητος και που συνεχίζει, ακόμα και έτσι, να μας κάνει να αγαπάμε τον κινηματογράφο.
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ: ★★★★☆
– Ακόμα, μπορείτε να δείτε:
Oppenheimer Trailer
Cineramen
Share
